Przejeżdżając przez Pruszków, Piastów czy Grodzisk Mazowiecki można zauważyć, że zima nie wstrzymuje robót na budowie. Prace w tym czasie są utrudnione z powodu warunków atmosferycznych. Nie wszystkie da się wykonywać, a niektóre wymagają dodatkowych zabezpieczeń przed mrozem i śniegiem.

By kontynuować budowę w sposób bezpieczny, konieczne jest zwrócenie uwagi na zimowe wymogi BHP w budownictwie. W tym okresie roku dochodzą kolejne obowiązki – zarówno dla pracowników, jak i pracodawcy.

Dodatkowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Wszystkie osoby pracujące na zewnątrz (robotnicy, brygadziści, kierownicy) muszą mieć zapewnioną ciepłą odzież, dostosowaną do warunków. Powinna ona jednocześnie spełniać wymogi BHP.

Pracodawca ma także obowiązek przygotowania pomieszczenia, w którym pracownicy będą mogli się ogrzać (np. szatni, gdzie temperatura będzie wynosiła przynajmniej 16C) oraz ustawienia źródeł ciepła bezpośrednio na budowie. We wnętrzach budynków mogą to być np. piecyki lub inny system ogrzewania, a na zewnątrz paleniska otwarte – tzw. koksowniki.

Zadaniem pracodawcy w zimie jest dostarczenie pracownikom ciepłych posiłków i napojów. Są one nieodpłatne. Napoje przysługują wszystkim pracownikom wykonującym swoje obowiązki na otwartej przestrzeni, gdy temperatura powietrza spadnie poniżej 10C (w okresie od 1 listopada do 31 marca). Posiłki regeneracyjne są przeznaczone dla osób pracujących fizycznie w takich warunkach, którzy (w ciągu jednej zmiany roboczej) spalają powyżej 1500 kcal (mężczyźni) lub 1000 kcal (kobiety).

Pracodawca musi się zatroszczyć o dodatkowe szkolenia BHP dla pracowników. Ich celem jest poinformowanie jak prawidłowo prowadzić roboty w warunkach zimowych. W trakcie takich szkoleń pracownicy poznają zasady zabezpieczania urządzeń, maszyn i materiałów budowlanych przed mrozami i śniegiem. Kierownik musi ich również poinformować o sposobach obchodzenia się z poszczególnymi materiałami i prefabrykatami. Powinien także wyznaczyć osoby, których zadaniem jest utrzymanie bezpiecznych warunków pracy w zimie na placu budowy.

Przygotowanie placu budowy w zimie

Zimowe warunki wymagają wykonywania dodatkowych prac na budowie, których celem jest zabezpieczenie placu budowy przed zagrożeniami powodowanymi przez mróz i warunki pogodowe. Do takich zadań należą m.in.:

• zapewnianie bezpiecznych warunków poruszania się po ciągach komunikacyjnych na budowie, drogach wjazdowych, dostępu do magazynów,
• oczyszczanie rusztowań, pochylni, dachów, schodni itp. ze śniegu,
• usuwanie oblodzeń w miejscach, gdzie mogą spowodować pośliźnięcie się i uraz pracownika, np. na schodach, ciągach komunikacyjnych,
• oczyszczenie dachów i innych powierzchni z sopli oraz zalegającego śniegu,
• podgrzewanie materiałów budowlanych do temperatury, w której powinny być używane,
• zapewnienie źródeł ciepła na budowie (doglądanie koksowników),
• montaż barier tam, gdzie jest ryzyko pośliźnięcia się lub spadnięcia.

Pracodawca wyznacza osoby, które będą odpowiedzialne za wykonanie tych czynności. Mogą one pracować w innych godzinach niż cała ekipa (np. jeszcze przed przyjściem zatrudnionych do pracy).

Inne wymagania BHP na budowie w okresie zimowym

W zimie należy zwrócić uwagę również na inne elementy zapewniające bezpieczeństwo pracy w tym okresie. Maszyny powinny być przechowywane w ogrzewanych magazynach lub osłaniane przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. To samo dotyczy materiałów wykorzystywanych do budowy, jak również innych elementów nieodpornych na warunki pogodowe.

Zima wymusza zabezpieczenie instalacji wodnych przed zamarznięciem oraz przygotowanie się na zwiększony odpływ wody w czasie opadów lub topnienia śniegu (konieczny jest drenaż lub system odprowadzania wód, by nie zalały placu). Obiekty budowlane, które mogą przemarznąć (np. fundamenty), muszą zostać osłonięte. Materiały wykorzystywane do zrobienia takich osłon (maty, deski, płachty brezentowe itp.) powinny zostać zabezpieczone w magazynie, by można było z nich skorzystać w razie potrzeby.

W przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych nie wolno wykonywać niektórych prac. Mowa m.in. o sytuacji gdy wiatr przekracza 10 m/s. To czas, kiedy zabronione jest prowadzenie robót rozbiórkowych oraz montaż, demontaż i eksploatacja rusztowań. Z rusztowań nie wolno korzystać również w przypadku mgły, opadów atmosferycznych (śnieg, deszcz) i gołoledzi. Żurawie, konstrukcje i podesty ruchome na budowie muszą zostać zabezpieczone, by wiatr ich nie przewrócił.

Okres zimowy to nie tylko więcej obowiązków BHP, ale również zwiększona częstotliwość kontroli BHP w budownictwie. Ich celem jest sprawdzenie, czy zimowe reguły pracy na placach budów są przestrzegane.