Od ponad dwóch lat pracownicy nie muszą wykonywać badań okresowych. Obowiązek ten, wynikający z Kodeksu Pracy, zawiesiła ustawa „anty-covidowa” z 2.03.2020 r. (o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych). Pracodawcy i służba BHP postulują przywrócenie obowiązkowych badań okresowych, by móc zapewnić pracownikom bezpieczeństwo wykonywania zleconych obowiązków.

Cele badań okresowych

Celem badań okresowych jest kontrola stanu zdrowia pracownika i sprawdzenie, czy nadal może on wykonywać swoje obowiązki na danym stanowisku. Badania mają wyłapać potencjalne zagrożenia lub zmiany chorobowe, które – w połączeniu z rodzajem wykonywanej pracy – mogą doprowadzić do urazu, choroby lub śmierci zatrudnionego.

Ich brak sprawia, że pracodawca nie ma wiarygodnych informacji o stanie zdrowia pracowników, nie może więc przeciwdziałać zagrożeniu (np. przenosząc ich na inne stanowisko, zmieniając technologię lub organizację pracy). W efekcie pracownik może wykonywać swoje obowiązki, nie będąc nawet świadomym, że w ten sposób sobie szkodzi.

Aktualne przepisy

Stan zagrożenia epidemicznego obowiązuje nadal – został przedłużony do 31.10.2022 r., co sprawia, że zapisy ustawy anty-covidowej są w mocy. Obowiązek wykonywania badań okresowych wciąż jest wstrzymany. Po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracownik będzie musiał je uzupełnić w terminie do 180 dni.

Coraz częściej pojawiają się głosy, że badania powinny zostać przywrócone. Liczba zachorowań na COVID spadła, co jest efektem zarówno mniej złośliwego wariantu, jak i szczepień. Większym zagrożeniem staje się praca bez cyklicznej kontroli stanu zdrowia niż narażenie na kontakt z wirusem.

Problemy związane z brakiem badań okresowych

Wielu pracodawców z okolic Warszawy, z którymi współpracujemy (m.in. z Pruszkowa, Grodziska Mazowieckiego i Milanówka) niepokoi się, że pracownicy od dwóch lat pracują bez ważnych badań okresowych. W niektórych sytuacjach może to zwiększać niebezpieczeństwo na danym stanowisku i prowadzić do zagrożenia życia – zarówno pracownika, jak i osób postronnych (ustawa zawiesiła również np. badania psychologiczne kierowców i maszynistów).

Pracodawców niepokoi również krótki czas, w jakim badania miałyby być wykonane po przywróceniu ich obowiązku. Obawiają się, że przy dwuletnich zaległościach, okres 180 dni nie będzie wystarczający, by wszyscy pracownicy zdążyli wykonać badania w terminie (m.in. ze względu na niewystarczającą liczbę lekarzy medycyny pracy i zwiększone zainteresowanie, które nastąpi po przywróceniu obowiązku). A brak badań, podobnie jak brak szkolenia BHP oznacza, że pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy.

Problem jest znany w Ministerstwie Zdrowia i trwają prace nad przywróceniem obowiązku badań okresowych. Jednak na ich finalizację przyjdzie jeszcze trochę poczekać. Nie wiadomo też, czy zostaną uwzględnione postulaty pracodawców o przedłużenie czasu wykonywania zaległych badań ze 180 dni do roku.