Nawet w przedsiębiorstwach, gdzie przepisy BHP są rygorystycznie przestrzegane, może zdarzyć się wypadek przy pracy. Chwila nieuwagi, pośpiech, działanie pod wpływem stresu mogą doprowadzić do urazu lub śmierci pracownika. Pracodawca, jako osoba odpowiedzialna za zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy musi wówczas podjąć określone działania.

Obowiązki pracodawcy

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy w sytuacji gdy na terenie zakładu lub w drodze do miejsca wykonywania zleconych pracownikowi zadań wydarzy się wypadek, jest udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym. Powinien on zabezpieczyć miejsce wypadku, w miarę możliwości bez ingerowania w ustawienie maszyn i innych przedmiotów w pomieszczeniu lub na placu budowy. Jest to o tyle istotne, że każda zmiana może utrudnić określenie przyczyn i przebiegu zdarzenia. Jeżeli wypadek spowodował ciężkie urazy ciała, śmierć pracownika lub może być zakwalifikowany jako wypadek zbiorowy, konieczne będzie poinformowanie prokuratury oraz PIP.

Wszystkie wypadki wymagają powołania zespołu powypadkowego, który zbada ich przyczynę i pozwoli wypracować procedury, mające zapobiegać takim zdarzeniom w przyszłości. Tryb pracy i skład zespołu określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. nr 105, poz. 870). Zespół zbiera dowody, rozmawia z pracownikami oraz przeprowadza oględziny miejsca wypadku, by ustalić jego przyczyny oraz przebieg. Ustalenia te zostają zapisane w protokole powypadkowym, który zostaje przedstawiony poszkodowanemu (może on wnieść zastrzeżenia do jego treści). Po uzyskaniu akceptacji zespół przedstawia pracodawcy protokół do zatwierdzenia (ma on na to 5 dni). Zatwierdzony protokół jest doręczany poszkodowanemu (lub jego rodzinie) oraz inspektorowi pracy i prokuraturze.

Pracodawca ma również obowiązek na bieżąco prowadzić rejestr wypadków przy pracy, który powinien zawierać pełną dokumentację wszystkich tego typu wydarzeń.

Kary

Uchylanie się od powyższych obowiązków lub lekceważenie ich może skutkować odpowiedzialnością karną. Przedsiębiorca, który nie dopełnił obowiązków w zakresie zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy i zrobił to umyślnie, narażając ich na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia, podlega nawet 3-letniej karze pozbawienia wolności. Łagodniejsza jest kara dla osób działających nieumyślnie – sąd może je skazać maksymalnie na rok kary pozbawienia wolności, ograniczenie wolności lub grzywnę (art. 220 Kodeksu Karnego).

Również za ukrywanie przed organami informacji o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej pracownika sąd może ukarać pracodawcę karą ograniczenia wolności lub grzywną. Grożą mu one także za zaniedbania w sporządzaniu dokumentacji i dostarczaniu jej właściwym instytucjom.