Staż jest rozwiązaniem, które pozwala zdobyć doświadczenie i umiejętności pracy w zawodzie. Stażysta nie jest pracownikiem, ale ma obowiązek odbycia szkolenia BHP oraz poddania się badaniom lekarskim. Korzysta również z innych uprawnień pracowniczych w zakresie profilaktyki zdrowia oraz z zagwarantowanych bezpiecznych warunków pracy.
Sytuację prawną stażysty szczegółowo normuje Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20.08.2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz. U. z 2009 r. nr 142, poz. 1160).
Szkolenia BHP dla stażystów
Stażyści w rozumieniu Kodeksu Pracy nie są pracownikami (nie wiąże ich z pracodawcą umowa o pracę), ale w wielu dziedzinach powinni być traktowani jak pracownicy. Tak jest m.in. w przypadku bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony zdrowia i życia.
Każda osoba będąca na stażu musi zaliczyć szkolenia BHP (o zakresie identycznym jak w przypadku zatrudnionego). Powinna zdać egzamin zarówno z części wstępnej kursu BHP (ogólnego wprowadzenia do przepisów i reguł BHP obowiązujących w zakładzie pracy), jak również odbyć pełny instruktaż stanowiskowy.
Przesłanką stojącą za tymi rozwiązaniami jest bezpieczeństwo pracy i zapewnienie osobie na stażu warunków wykonywania obowiązków zawodowych, które nie będą zagrażały jej życiu i zdrowiu. Instruktaż stanowiskowy ma zaś nauczyć ją poprawnego wykonywania pracy (m.in. pracy na maszynach i urządzeniach).
Stażysta ma również obowiązek poddania się badaniom lekarskim. Wykonywane są one przez lekarza medycyny pracy, a ich zakres zależy od zakresu zleconych obowiązków. Dopiero pozytywne wyniki badań (potwierdzające możliwość wykonywania pracy na danym stanowisku) oraz ukończone szkolenia BHP są podstawą do dopuszczenia takiej osoby do pracy.
Zarówno za badania, jak i szkolenia BHP płaci pracodawca.
Profilaktyka ochrony zdrowia stażysty
Stażysta jest traktowany jak pracownik również przy doborze i rozdziale odzieży roboczej, obuwia oraz środków ochrony osobistej. Jeżeli na jego stanowisku wymagana jest specjalistyczna odzież, wówczas pracodawca musi ją zapewnić, mimo tego, że stażysta nie jest jego pracownikiem. Również i tutaj nadrzędną wartością jest profilaktyka wypadku przy pracy i stworzenie bezpiecznych warunków do wykonywania obowiązków zawodowych.
W sytuacji, gdy stażysta wykonuje prace wymagające używania środków ochrony indywidualnej, pracodawca powinien go w takie środki wyposażyć. Informacje jak poprawnie ich używać i kiedy to robić przekazywane są w trakcie szkoleń BHP.
Jeżeli stażysta jest zatrudniony przy pracach wymagających zwiększonego wydatku energetycznego lub w ciepłym/zimnym mikroklimacie, wówczas ma dodatkowe uprawnienia. W tych sytuacjach pracodawca powinien mu zapewnić (na takich samych zasadach jak reszcie pracowników) dostęp do profilaktycznych napojów oraz posiłków. Ma także prawo do otrzymania środków higieny osobistej, które są przydzielane każdemu zatrudnionemu. Za wszystko płaci pracodawca.
Praca po stażu
Po zakończeniu stażu pracodawca może zatrudnić stażystę, podpisując z nim umowę o pracę. Mimo że nowozatrudniony będąc na stażu zaliczył szkolenia BHP, musi je odbyć ponownie. Podobnie jest z badaniami lekarskimi, które muszą być przeprowadzone raz jeszcze.
