Przepisy dotyczące sposobu organizowania prac transportowych oraz dopuszczalnych maksymalnych obciążeń pracownika przy takich pracach znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. 2000 nr 26 poz. 313).
Obowiązki pracodawcy w zakresie organizacji transportu materiałów
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie, by prace transportowe były jak najmniej szkodliwe dla pracowników. Jeżeli jest taka możliwość, zaleca się całkowite wyeliminowanie ręcznego transportu na rzecz sprzętu pomocniczego (takiego jak np. liny, zawiesia, dźwignie, chwytaki i inne, wymieniane w § 2 pkt. 3 Rozporządzenia), które wykonają za pracownika całą pracę. W rzeczywistości jest to jednak trudne – nie wszystkie czynności da się wykonać maszynowo, dlatego też pracownicy w trakcie szkolenia BHP zapoznawani są z ograniczeniami i zasadami transportu ręcznego, których powinni przestrzegać w swojej pracy. Monitorowaniem ich przestrzegania zajmuje się m.in. nadzór BHP, mogący również wnioskować do pracodawcy o zmianę organizacji prac transportowych tak, by obciążenie zatrudnionych było jak najmniejsze.
Pracodawca ma obowiązek wyposażenia pracowników w niezbędny sprzęt i środki ochrony indywidualnej, mające minimalizować ryzyko związane z ręcznym transportem. Powinien on również regularnie badać ryzyko zawodowe, uwzględniając m.in. masę przenoszonych przedmiotów, warunki zewnętrzne, predyspozycje pracownika, a także analizować, czy organizacja pracy jest odpowiednia (spełnia warunki ergonomii, nie obciąża zbytnio układu mięśniowo – szkieletowego, jak również zapewnia czas na odpoczynek). Musi również informować zatrudnionych o przenoszonych ładunkach (szczególnie o ich masie i środku ciężkości, tak, by mogli dobrać odpowiednie metody transportu).
Wszyscy pracownicy powinni wcześniej odbyć kursy BHP w zakresie prawidłowego przenoszenia towarów, zapoznając się ze szczegółowymi zasadami organizacji pracy i bezpiecznego transportu przedmiotów (wymienionymi m.in. w § 7 pkt. 1 Rozporządzenia). Pracodawca musi również zapewnić przestrzeń do transportu ładunku, dostosowując ją w ten sposób by nie stanowiła zagrożenia dla pracownika (podłoże powinno być równe, stabilne, nie może być śliskie). Do transportu zabezpiecza się również ostre krawędzie, a opakowania muszą być wytrzymałe i możliwe do uchwycenia.
Ograniczenia masy transportowanych przedmiotów
Zgodnie z § 13 pkt. 1 Rozporządzenia masa przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekroczyć 30kg (przy pracy stałej) lub 50kg (przy dorywczej), a przez wielu pracowników odpowiednio 25kg/ osobę i 42kg / osobę (§ 17 pkt. 1). Maksymalna masa przedmiotów transportowanych zbiorowo to 500kg, nie wolno również przenosić ich na odległość większą niż 25m. Przy transporcie zbiorowym ważny jest również dobór pracowników (wzrost, wiek, predyspozycje), a także nadzór BHP wykonywany przez osobę o odpowiednim doświadczeniu.
Oprócz masy Rozporządzenie precyzuje również wartości siły jakich maksymalnie może używać pracownik do ręcznych prac transportowych (§ 14 i § 15) oraz wprowadza przepisy dotyczące wykorzystania sprzętu pomocniczego (wózków, taczek, ręcznych dźwignic).
Transport materiałów niebezpiecznych
Przepisy Rozporządzenia stosuje się również do substancji niebezpiecznych – żrących, toksycznych, szkodliwych dla zdrowia, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej oraz odpowiedni dobór sprzętu, minimalizujący ryzyko uszkodzenia opakowania i rozlania lub rozsypania substancji. Z punktu widzenia BHP, zastosowana organizacja pracy i sposoby transportu tych materiałów powinny maksymalnie ograniczać zagrożenia związane z ich szkodliwym wpływem na zdrowie i życie człowieka. Szczegółowe zasady można znaleźć w rozdziale 5 Rozporządzenia.
