Wypadek przy pracy zdarza się nawet w sytuacjach, gdy wszystkie reguły BHP są przestrzegane. Jednak postępowanie powypadkowe, w zależności od podstawy prawnej zatrudnienia poszkodowanego, prowadzone jest w inny sposób.
Zatrudnieni na etacie
Jeżeli wypadek przytrafił się osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, wówczas przebieg postępowania normują przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870).
Pracodawca powinien zabezpieczyć miejsce wypadku, by nie narażać innych pracowników, w miarę możliwości bez wprowadzania zmian, które utrudniłyby odtworzenie przebiegu wydarzenia i jego okoliczności.
Następnym krokiem jest powołanie zespołu powypadkowego, w skład, którego powinien wejść pracownik sprawujący nadzór BHP oraz społeczny inspektor pracy (a gdy go nie ma to pracodawca, pracownik lub podmiot zewnętrzny świadczący usługi w zakresie BHP dla firmy). Zespół pracuje nad ustaleniem przyczyn i przebiegu wypadku. Przy ich ustalaniu uwzględnia się również fakt, czy poszkodowany mógł być dopuszczony do pracy na danym stanowisku (a więc czy miał ważne badania lekarskie, zaliczone szkolenia BHP) oraz sposób wykonywana pracy (w tym podjęte zabezpieczenia przed ryzykiem zawodowym).
Zespół w terminie do 14 dni powinien przekazać pracodawcy protokół powypadkowy. Pracodawca powinien go zatwierdzić do 5 dni od otrzymania lub zażądać dodatkowych wyjaśnień i uzupełnień, gdy nie zgadza się z jego treścią. Zespół ma obowiązek sporządzenia nowego protokołu. Przedstawia się go również poszkodowanemu pracownikowi.
Zatrudnieni w oparciu o umowy
W sytuacji gdy pracownik zatrudniony jest na podstawie umowy zlecenia, wówczas przy ustalaniu przyczyn wypadku stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 1618) oraz ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2002, nr 199, poz. 1673) w zakresie dotyczącym umów zlecenia.
Zgodnie z tymi przepisami okoliczności wypadku ustala osoba zlecająca prace (art. 5 ustęp 1, pkt. 6 ustawy) – nie ma wymogu angażowania nadzoru BHP, a tym bardziej powoływania całego zespołu. Osoba zatrudniająca na umowę zlecenie powinna również poinformować właściwą jednostkę ZUS, gdyż jej przedstawiciel może dołączyć do postępowania mającego ustalić przyczyny wypadku. Dokonane ustalenia są umieszczane w karcie wypadku, a nie w protokole.
