Celem oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy jest zwrócenie uwagi na sytuacje oraz materiały, które mogą spowodować zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy i zdrowia pracowników oraz podjęcie działań zabezpieczających ludzi przed negatywnymi skutkami tych sytuacji.
Za przeprowadzenie i aktualizowane oceny ryzyka zawodowego odpowiada pracodawca. Może on samodzielnie dokonywać analizy ryzyka (zazwyczaj dzieje się tak w małych przedsiębiorstwach) lub zlecić jej wykonanie wyspecjalizowanym firmom BHP. Ocenę może również przeprowadzić pracownik będący ekspertem w danej dziedzinie (np. brygadzista z doświadczeniem w pracy na danym stanowisku), jednak odpowiedzialność zawsze spoczywa na pracodawcy.
Istnieje wiele metod szacowania ryzyka zawodowego (m.in. wg normy PN-N-18002, Wstępnej Analizy Zagrożeń, metoda Wskaźnika Ryzyka, metoda Grafu Ryzyka, metoda Analizy Bezpieczeństwa Pracy). Jedną z najprostszych są listy kontrolne, które zawierają wyszczególnione rodzaje zagrożeń – rolą pracodawcy jest jedynie określenie, czy tego typu zagrożenia występują na danym stanowisku pracy. Coraz częściej do oceny ryzyka używa się także programów komputerowych lub dostosowuje standaryzowane oceny do poszczególnych stanowisk pracy.
Ocena ryzyka zawodowego na danym stanowisku powinna obejmować dokładną analizę zadań wykonywanych przez pracownika, informacje o używanych maszynach, materiałach, surowcach, itp. Szczególną uwagę należy zwrócić na substancje niebezpieczne i toksyczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki pracy oraz zidentyfikowane już wcześniej zagrożenia. Rzetelne zebranie informacji pomaga przygotować się do określenia, jakie zagrożenia dla bezpieczeństwa mogą wystąpić na danym stanowisku pracy oraz znalezienia najskuteczniejszych metod zapobiegania im. Pracodawca zawsze powinien dążyć do wyeliminowania ryzyka zawodowego. Jeżeli jednak nie jest to możliwe, może je ograniczać stosując dodatkowe środki ochronne lub wprowadzając specjalne procedury dla wykonywanych czynności. Każdorazowo ma również obowiązek sporządzić dokumentację (kartę oceny ryzyka), w której oprócz opisu stanowiska i daty przeprowadzenia oceny znajdą się informacje o zagrożeniach i ich profilaktyce. Karta musi zostać podpisana przez osobę, która ją sporządzała.
Nie należy również zapominać, że ocena ryzyka powinna być przeprowadzana regularnie, w szczególności wtedy, gdy zmianie uległa technologia, proces produkcji lub zmodyfikowano park maszynowy.
