Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR) jest dokumentem, które powinien zostać opracowany na każdej budowie. Kontrola BHP na budowach w Warszawie, Piastowie, Brwinowie czy Milanówku pokazuje jednak, że nie zawsze taka instrukcja jest przygotowywana lub że nie jest ona dostosowywana do konkretnej budowy.

Podstawowe informacje o IBWR

Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót powinna być opracowana dla każdej budowy indywidualnie, z uwzględnieniem jej specyfiki. Przy jej tworzeniu wykorzystuje się już istniejącą dokumentację, taką jak plan BIOZ, harmonogramy realizacji robót, projekty budowlane czy plan zagospodarowania placu budowy.

Za stworzenie IBWR odpowiada osoba, która ma odpowiednie kompetencje do planowania i nadzorowania prac na budowie (np. kierownik budowy). Jednocześnie ten dokument nie może być jedynie formalnością, którą trzeba „załatwić” przed rozpoczęciem prac, ale powinien być znany osobom wykonującym zawarte w nim zadania. Warto włączyć te osoby w jego tworzenie. Ich wiedza praktyczna oraz doświadczenie mogą być bardzo pomocne.

Instrukcja obejmuje prace szczególnie niebezpieczne (takie jak np. praca na wysokości) oraz inne zadania, które są zagrożone średnim lub dużym ryzykiem zawodowym. Dzięki zanalizowaniu tych zagrożeń i wdrożeniu sposobów przeciwdziałania im, IBWR pozwala unikać niebezpieczeństw związanych z prowadzeniem prac i wspiera przestrzeganie BHP na budowie.

Treść IBWR

W Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robót powinny się znaleźć określone informacje. Można korzystać przy jej przygotowaniu z gotowych formularzy, ale nie należy kopiować już istniejących Instrukcji. Każda powinna powstać w odniesieniu do konkretnej budowy.

IBWR określa dane inwestycji (ze wskazaniem miejsca i nazwy), dane wykonawcy i wykonawcy generalnego oraz osób kompetentnych, które stworzyły i zatwierdziły Instrukcję.

Powinny się w niej znaleźć informacje związane z harmonogramem pracy (także ewentualne przerwy) oraz jej organizacją (praca zmianowa, nocna itp.). Analizie pod względem potencjalnych zagrożeń podlega miejsce robót, jego organizacja (ciągi komunikacyjne), a także ewentualne kolizje planowanych prac z innymi pracami lub z otoczeniem (drogi publiczne, ruch pieszy itp.). Instrukcja musi wymieniać prace wstrzymywane w przypadku niekorzystnych warunków pogodowych i ustalać graniczną wartość, która o tym decyduje (np. wiatr powyżej 10 m/s).

W Instrukcji musi się znaleźć dokładny plan wykonywania prac. Powinien być możliwie szczegółowy, od dostaw materiałów budowlanych, aż po ich użycie. Każdy etap należy przeanalizować pod względem potencjalnych ryzyk zawodowych i sposobów zapobiegania im. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na substancje niebezpieczne stosowane w budownictwie (można dołączyć karty charakterystyk, by wszystkie niezbędne informacje były w jednym miejscu). Warto wymienić używane środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz wskazać osoby, które będą nadzorowały prace szczególnie niebezpieczne.

IBWR zawiera wykaz maszyn i urządzeń, które będą wykorzystywane na budowie, wraz z informacją o koniecznych uprawnieniach do ich obsługi (również – jeśli są wymagane – świadectwa dopuszczenia przez UDT). Należy w niej również umieścić informacje o działaniach podejmowanych w sytuacji awaryjnej, wskazując miejsce zbiórki, drogi ewakuacji oraz procedury w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia pracowników (np. wypadku przy pracy).

Załączniki, które są dodatkiem do IBWR, najczęściej dotyczą rozplanowania placu budowy (wystarczy w formie szkicu) oraz kart charakterystyki substancji niebezpiecznych.

IBWR na budowie

Po stworzeniu IBWR i zaakceptowaniu przez przełożonych, powinni się z nią zapoznać pracownicy. Zazwyczaj organizuje się szkolenie BHP dla pracowników, gdzie przedstawiane są zapisy Instrukcji. Uczestnicy szkolenia podpisują listę osób, potwierdzając znajomość treści IBWR.

Nadzór BHP musi regularnie sprawdzać, czy miejsce pracy jest przygotowane zgodnie z wytycznymi Instrukcji. Co ważne, w sytuacjach, gdy realizacja zadania odbiega od jego opisu, należy ten opis zaktualizować, a w przypadku dużych zmian – stworzyć całą Instrukcję Bezpiecznego Wykonywania Robót od nowa.