Substancje niebezpieczne są stosowane w wielu gałęziach przemysłu, stanowiąc zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników. Ponieważ często nie można zrezygnować z ich użytkowania (np. ze względu na proces technologiczny), konieczne stało się zapewnienie bezpieczeństwa osobom pracującym z kontakcie z chemikaliami. Ma temu służyć system REACH – ogólnoeuropejska dyrektywa Parlamentu Europejskiego (2006/121/WE) i rozporządzenie (nr 1907/2006), którego celem jest ujednolicenie zasad przechowywania, oznakowywania oraz rejestrowania substancji niebezpiecznych.
Zmiany w zakresie rejestracji i dokumentacji
Zgodnie z systemem REACH każdy producent chemikaliów ma obowiązek dołączenia informacji niezbędnych do oszacowania ryzyka chemicznego oraz przygotowania metod minimalizowania go. Ujednolicenie dokumentacji wymaganej przy wprowadzaniu do obrotu na terenie Unii Europejskiej każdej substancji chemicznej oraz konieczność rejestracji takiej substancji w Europejskiej Agencji ds. Chemikaliów pomagają kontrolować rodzaje i skład wyrobów, pod kątem zagrożeń dla zdrowia człowieka.
Również temu celowi ma służyć ocena ryzyka chemicznego, wykonywana przez producentów substancji szkodliwych (dotychczas nie mieli oni takiego obowiązku). Dzięki niej prostsze stanie się szacowanie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, a także dobór odpowiednich środków zapobiegawczych i ochronnych. Producent musi także przeprowadzić badania (m.in. toksykologiczne), które określą stopień szkodliwości i wpływ na organizm ludzki. Przy większej ilości substancji wprowadzanych do obrotu (powyżej 10 ton rocznie) producent ma obowiązek sporządzenia raportu bezpieczeństwa chemicznego (RBChem), zawierającego informacje o wpływie na środowisko, stopniu wchłaniania substancji przez organizmy żywe i jej toksyczności. Dane te pozwalają rozbudować informacje o zagrożeniach, przekazywanych pracownikom w trakcie szkoleń BHP.
Substancje najbardziej toksyczne
W odniesieniu do substancji o największym ryzyku dla zdrowia i życia człowieka (m.in. rakotwórczych, mutagennych, negatywnie wpływających na rozrodczość), system REACH przewiduje specjalne procedury rejestrowe. To Komisja Europejska wydaje pozwolenie na wprowadzenie chemikaliów do obrotu, a także na wykorzystanie w przedsiębiorstwach, dopuszczając jedynie konkretne przypadki zastosowań. Nie tylko producent, ale również podmiot stosujący daną substancję w procesie technologicznym musi się starać o zgodę Komisji. Jeżeli na rynku jest dostępny bezpieczny zamiennik szkodliwych chemikaliów, zgoda taka może nie zostać udzielona. Komisja Europejska ma także prawo limitowania produkcji i dystrybucji najbardziej szkodliwych substancji.
Dzięki wprowadzeniu systemu REACH kontrola nad najbardziej szkodliwymi dla człowieka i środowiska substancjami chemicznymi jest ściślejsza. Działania Komisji Europejskiej w dążeniu do ograniczania i zastępowania trujących chemikaliów bezpieczniejszymi zamiennikami pozwolą na bardziej ekologiczne zmiany w procesach produkcyjnych. Ujednolicona dokumentacja i badania, które każda substancja dostępna na terenie UE musi obecnie posiadać, pomogą zaś łatwiej oceniać ryzyko zawodowe i lepiej przygotowywać pracowników do pracy z chemikaliami w trakcie kursów BHP. To również duże ułatwienie dla przedsiębiorców oraz służb sprawujących nadzór BHP w przedsiębiorstwach w doborze odpowiednich środków ochronnych i monitorowaniu warunków pracy.
